αυτή είναι η πικρή αλήθεια της "Unidad Popular" :

από στόμια βγαίνει η δύναμη κι όχι από τα στόματα

 

Όμως στη Χιλή του '73 όταν αποφάσισαν να πάρουν τα όπλα ήταν πια αργά. Τα στόμια των κανών τους δε βοήθησαν ούτε τη ζωή τους να προστατέψουν. Αριστερά βλέπουμε τον προέδρο Αλιέντε στην τελευταία  του φωτογραφία με τη φρουρά  στο Προεδρικό Μέγαρο. (Στη φρουρά του ανήκε και ο  Λούις Σεπούλβεδα).

Όσο για τον τίτλο, αυτός  είναι προϊόν συρραφής στίχων από το ποίημα του Βολφ Μπίρμαν: "Η μπαλάντα του οπερατέρ". Ο ποιητής ασκεί έμμετρη κριτική στην επιμονή της Unidad Popular στον ειρηνικό και δημοκρατικό δρόμο προς το σοσιαλισμό, ακόμα και όταν είχε γίνει φανερό πως οι άλλοι είχαν διαλέξει τη σύγκρουση χωρίς όρια.

"Μια μέρα θα γραφτεί η αληθινή ιστορία αυτών των ημερών -μια μέρα θα γράψω γι' αυτά τα ευτυχισμένα χρόνια της ανεπιφύλακτης στράτευσης και αφοσίωσης . Λίγο έλειψε να τα καταφέρουμε -όλα τα είχαμε εκτός από τα όπλα"

(Γράφει για το ίδιο θέμα ο Λουίς Σεπούλβεδα. Η τρέλα του Πινοτσέτ)

Χιλή, Σεπτέμβρης '70-Σεπτέμβρης '73. 
Τι παράξενα καπρίτσια της ιστορίας αλήθεια. Ευρωπαϊκές ιδέες της εποχής να δοκιμάζονται για πρώτη-και τελευταία μέχρι σήμερα φορά-στο κακοτράχαλο τοπίο της Νότιας Αμερικής, σ' αυτή τη στενόμακρη χώρα. Λίγα χρόνια αργότερα , το ιταλικό, το ισπανικό και το γαλλικό Κομμουνιστικό κόμμα, κρατώντας αποστάσεις από Μόσχα και Πεκίνο, θα προσπαθήσουν να δημιουργήσουν ένα ευρωπαϊκό κομμουνιστικό κέντρο με σημαία το "δημοκρατικό πέρασμα στο σοσιαλισμό" και η συζήτηση για το πείραμα της Χιλής θα ανάψει και πάλι.

Σήμερα ο δρόμος προς το σοσιαλισμό δείχνει κλειστός. Οι ιδέες και πολύ περισσότερο η λέξη έχουν απαξιωθεί με βασικούς υπεύθυνους τον τέως "υπαρκτό" και τα ευρωπαϊκά αυτοαποκαλούμενα σοσιαλιστικά κόμματα. Όμως ευκαιρίας δοθείσης ας θυμηθούμε τουλάχιστον πως κάποτε υπήρχαν άνθρωποι που πίστευαν σε ένα άλλο σοσιαλισμό, και έδωσαν και τη ζωή τους γι αυτό.

Το  Σεπτέμβρη του 1970 στη Χιλή, η Λαϊκή Ενότητα (Unidad Popular), ένας συνασπισμός Σοσιαλιστών-Κομμουνιστών και άλλων ριζοσπαστών της αριστεράς, βρίσκεται στην εξουσία μετά από εκλογές. Συγκεντρώνει το 36.2% των ψήφων, ενώ το δεξιό Εθνικό Κόμμα του Αλεσσάντρι  34.9% και το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα 27.8%. Το τελευταίο θα δώσει ψήφο ανοχής στη Λαϊκή Ενότητα υπογράφοντας μαζί της ένα είδος μνημονίου συνεργασίας με τον τίτλο: "Νόμος Δημοκρατικών Εγγυήσεων". Στην ομιλία του μετά την ορκωμοσία, ο Αλιέντε έλεγε:  

"Αξιώνουμε να δημιουργήσουμε έναν διαφορετικό κόσμο, να αποδείξουμε ότι μπορούν να γίνουν βαθιές αλλαγές που αποτελούν επανάσταση. Πρέπει να δημιουργήσουμε μια κυβέρνηση δημοκρατική, εθνική, επαναστατική και λαϊκή που θα οδηγήσει στον Σοσιαλισμό".

Αυτά δεν έμειναν στα λόγια όπως συνηθίζουν οι "σοσιαλιστές" πρόεδροι των ημερών μας. Η κυβέρνηση άρχισε να εφαρμόζει άμεσα ένα πρόγραμμα εθνικοποιήσεων των μεγάλων βιομηχανιών, του πιστωτικού συστήματος, του δικτύου διανομής προϊόντων, κ.λ.π. Ξεκίνησε την αγροτική μεταρρύθμιση με  απαλλοτρίωση  γης -χωρίς αποζημίωση-ενώ με μια σειρά μέτρα  προσπάθησε να στηρίξει τα λαϊκά  στρώματα. Η αύξηση των μισθών κατά 50%, η δωρεάν ιατρική περίθαλψη και η επιβολή αυστηρού ελέγχου των τιμών στα βασικά καταναλωτικά είδη ήταν τα σημαντικότερα από αυτά.  

Όπως είναι φυσικό όλα αυτά προκάλεσαν αντιδράσεις στο εσωτερικό και το εξωτερικό.  Βιομήχανοι έκλειναν τα εργοστάσιά τους, μεγαλέμποροι αλλά και μεσαίοι  τα καταστήματα, ενώ η απεργία των ιδιοκτητών φορτηγών παρέλυσε τη χώρα, λίγο πριν το πραξικόπημα. Βέβαια  μαζί με όλους αυτούς  αντέδρασαν και μεσαία στρώματα και το ακαθόριστο είδος των "νοικοκυραίων" που χρόνια υμνείται από τους συντηρητικούς παγκοσμίως. Στο εξωτερικό η Αμερικανική κυβέρνηση διατύπωνε δημόσια τις προθέσεις της για ανατροπή της εκλεγμένης κυβέρνησης.  Η Λαϊκή Ενότητα σ' αυτή τη μάχη είχε πολύπλευρη λαϊκή στήριξη που εκφράστηκε και εκλογικά (σε 47%.έφτασε το ποσοστό της αριστεράς το Μάρτη του '73!) αλλά κυρίως πρακτικά. Καταλήψεις εργοστασίων, δημιουργία τοπικών επιτροπών (Cordones) και δικτύων άμεσης διανομής των προϊόντων δημιουργούσαν μια επαναστατική ατμόσφαιρα με την επανάσταση απούσα όμως.

 Η Λαϊκή  ενότητα συνέχισε να επιμένει στο "δημοκρατικό δρόμο" παρά τις προειδοποιήσεις των πραξικοπηματιών. Στις 29 Ιούνη έξι τανκ επιτέθηκαν, χωρίς επιτυχία,  στο Προεδρικό Μέγαρο και στο Υπουργείο Άμυνας. Η συγκέντρωση 1.000.000 στις 4 Σεπτέμβρη, επέτειο της πρώτης εκλογικής νίκης, δημιούργησε την ψευδαίσθηση μιας άτρωτης εξουσίας που διαλύθηκε επτά μέρες μετά, με τραγικό τρόπο. 

 Επίθεση στρατιωτικών δυνάμεων από ξηρά και αέρα στο Προεδρικό Μέγαρο.Το μακελειό αρχίζει...

 Ο Σεπουλβέδα γράφει :

"Ο αντίπαλος ήξερε πάντα τι έπρεπε να κάνει. Ανάλογα με την κατάσταση υποχωρούσαν ή προχωρούσαν για να πετύχουν τους σκοπούς τους. Σε πλήρη αντίθεση με τη Λαϊκή Ενότητα δεν έχασαν καμιά ευκαιρία για να κερδίσουν έδαφος. Οργάνωσαν το πραξικόπημα με προσοχή και αποφασιστικότητα περιμένοντας την  πιο κατάλληλη στιγμή για να χτυπήσουν όταν οι αντιφάσεις και το αδιέξοδο για το τι έπρεπε να γίνει είχαν παραλύσει την εργατική ηγεσία".

Η σφαγή της 11ης Σεπτέμβρη του '73, καθώς και όσα την ακολούθησαν τα επόμενα χρόνια από την πιο αιμοσταγή χούντα που γνώρισε ο πλανήτης, τύλιξαν την περιπέτεια της Χιλής με ένα συναισθηματικό μανδύα και έτσι η συζήτηση και τα συμπεράσματα πέρασαν σε δεύτερο πλάνο. Για μια φορά ακόμη όμως, η ιστορία μας διδάσκει πως  μαμή της είναι η βία...

Ο πρόεδρος Αλιέντε, ανεξάρτητα με το τι πιστεύει ο καθένας μας γι αυτόν, με την  επιλογή του να μείνει μέχρι την τελευταία στιγμή με τη φρουρά του στο βομβαρδισμένο Προεδρικό Μέγαρο, και να πεθάνει εκεί, πέρασε στην επαναστατική μυθολογία. Η τελευταία του ραδιοφωνική ομιλία, ενώ η χώρα δεχόταν την επίθεση των φασιστών, είναι ένα είδος παρακαταθήκης του : 

"Ίσως αυτή είναι η τελευταία μου ευκαιρία να σας μιλήσω. Η Αεροπορία βομβάρδισε τους πύργους αναμετάδοσης του Ράδιο Πορτάλες και του Ράδιο Κορπορασιόν. Τα λόγια μου δεν εκφράζουν πικρία αλλά απογοήτευση. Ας αποτελέσουν την ηθική καταδίκη για αυτούς που καταπάτησαν τον όρκο τους. Είναι στρατιώτες της Χιλής. Ο Ναύαρχος Μερίνο, αυτοδιορισμένος Διοικητής των Ενόπλων Δυνάμεων και ο κύριος Μεντόζα, αυτοδιορισμένος Γενικός Διευθυντής της Αστυνομίας, ένας κόλακας, ο οποίος μέχρι χθες υποκρινόταν πίστη και αφοσίωση στην κυβέρνηση. Αντιμετωπίζοντας αυτά τα γεγονότα, δηλώνω στους εργάτες: Δεν θα παραιτηθώ! Είναι μια ιστορική στιγμή και θα πληρώσω με τη ζωή μου για την αφοσίωση του λαού μου. Είμαι βέβαιος, πως οι σπόροι που φυτεύτηκαν στις άξιες συνειδήσεις εκατομμυρίων Χιλιανών, θα καρπίσουν. Αυτοί έχουν την εξουσία, αυτοί είναι οι κατακτητές. Όμως ούτε το έγκλημα, ούτε η βία μπορούν να διακόψουν την κοινωνική εξέλιξη.

Η Ιστορία είναι δική μας, η Ιστορία γράφεται απ’ τους λαούς. Εργάτες της πατρίδας μου, επιθυμώ να σας ευχαριστήσω για την διαρκή σας αφοσίωση, για την εμπιστοσύνη σας σε έναν άνθρωπο που απλώς εξέφρασε την μακρόχρονη αναμονή σας για δικαιοσύνη. Που υποσχέθηκε να τηρεί το Σύνταγμα και τους Νόμους και έτσι έπραξε. Αυτή την καθοριστική στιγμή, με αυτά τα τελευταία μου λόγια, σας καλώ να διδαχθείτε από αυτό το μάθημα: Το ξένο κεφάλαιο, η ιμπεριαλιστική εξουσία, μαζί με την ντόπια αντίδραση, καλλιέργησαν το κατάλληλο κλίμα που επέτρεψε στις Ένοπλες Δυνάμεις να διαρρήξουν την παράδοση που δίδαξε ο Στρατηγός Σνάιντερ και συνέχισε ο Διοικητής Αράγια, θύματα κι οι δυο του ίδιου τμήματος της κοινωνίας που σήμερα περιμένει την ξένη χείρα βοηθείας να το οδηγήσει στην εξουσία και στην υπεράσπιση του πλούτου και των προνομίων του.

Απευθύνομαι ξεχωριστά, στις ταπεινές γυναίκες της πατρίδας μας, στους αγρότες που μας πίστεψαν. Στους εργάτες που δούλεψαν παραπάνω, στις μητέρες που αισθάνθηκαν το ενδιαφέρον μας για τα παιδιά τους. Στους επαγγελματίες πατριώτες, αυτούς που παρανομούσαν με την υποστήριξη των επαγγελματικών ενώσεων, των ταξικών ενώσεων, για να επωφεληθούν από τα προνόμια που παρέχει η καπιταλιστική κοινωνία. Απευθύνομαι στους νέους της Χιλής, σ’ αυτούς που τραγουδούσαν, που μετέφεραν την χαρά τους και το αγωνιστικό πνεύμα. Μιλάω στους ανθρώπους, στους εργάτες, στους αγρότες, στους διανοούμενους. Σ’ αυτούς που πρόκειται να διωχθούν, γιατί ο φασισμός εδώ και λίγες ώρες είναι παρών, με τρομοκρατικές επιθέσεις, ανατινάζοντας γέφυρες, κόβοντας τις σιδηροδρομικές γραμμές, καταστρέφοντας αγωγούς πετρελαίου και αερίου, μπροστά στα μάτια αυτών που είχαν το καθήκον να επέμβουν, αλλά αποδείχθηκαν συνεργοί σιωπώντας.

Η ιστορία θα τους κρίνει. Ο Ραδιοσταθμός του Ράδιο Μαγκαγιάνες θα σιγήσει, η ήρεμη φωνή μου δεν θα φτάνει στ’ αυτιά σας. Δεν πειράζει, θα εξακολουθείτε να μ’ ακούτε, θα εξακολουθώ να βρίσκομαι κοντά σας, τουλάχιστον η ανάμνησή μου. Θα με θυμάστε ως έναν άξιο άνδρα, αφοσιωμένο στο έθνος του. Ο λαός πρέπει να αμυνθεί, όχι να θυσιαστεί. Να αρνηθεί την υποταγή, την ταπείνωση, την απώλεια των ηθικών αξιών. Εργάτες της πατρίδας μου. Πιστεύω στη Χιλή και το πεπρωμένο της. Ότι θα ξεπεράσουμε αυτές τις πικρές, γκρίζες ώρες της προδοσίας. Ότι όπως γνωρίζετε, αργά ή γρήγορα οι μεγάλες λεωφόροι θα ξανανοίξουν και ο ελεύθερος άνθρωπος θα τις διαβεί για να χτίσει μια καλύτερη κοινωνία.

Ζήτω η Χιλή!
Ζήτω ο Λαός!
Ζήτω οι εργάτες!
Αυτά είναι τα τελευταία μου λόγια.
Είμαι σίγουρος πως η θυσία μου δεν είναι μάταια.
Έχω την βεβαιότητα, πως θα αποτελέσει τουλάχιστον ένα ηθικό μάθημα για την καταδίκη των κακούργων, των προδοτών, των επίορκων".

οι σύνδεσμοι της ανάρτησης:

• Σαλβαδόρ Αλιέντε (από Βικιπαίδεια)
• "η μπαλάντα του οπερατέρ" Βολφ Μπίρμαν
• Λουίς Σεπούλδεβα (σύντομο βιογραφικό) 
• H Χιλή της Unidad Popular και η σοσιαλιστική προοπτική ( Αυγή )
• "η μπαλάντα του οπερατέρ" μελοποιημένο από το Θ. Μικρούτσικο-ερμηνεία Μαρία Δημητριάδη (από τα Πολιτικά τραγούδια του '76) 
• "Κεμάλ". Από το Left G700