οι εκλογές της μεταπολίτευσης ( μέρος πρώτο)

σύντομο βοήθημα για νέους ψηφοφόρους
τ

8 Δεκέμβρη  1974. Το 70% ψηφίζει "Όχι" στη Βασιλεία. Τα πανηγύρια στο Σύνταγμα έχουν αρχίσει.

Η μεταπολίτευση τελειώνει εδώ και χρόνια σ' ένα διαρκή ενεστώτα. Τώρα επιφανείς αναλυτές μας λένε πως τούτες οι εκλογές "θα κλείσουν τον κύκλο της μεταπολίτευσης".  Δεν ξέρω αν θα κλείσει κάποιος κύκλος - το σίγουρο είναι πως, όπως σ' όλες τις χώρες που "πάτησε" το ΔΝΤ, το πολιτικό σκηνικό έχει αλλάξει ήδη ριζικά.

Αλλά μια και γίνεται η κουβέντα, ας πάμε στην αρχή αυτού του "κύκλου". Στις πρώτες εκλογές της μεταπολίτευσης. Σ΄αυτά τα χρόνια άλλωστε θα βρούμε τις "μητρικές" του δικοματισμού αλά και όλων των σημερινών πολιτικών δυνάμεων.
6 

το πέρασμα από την 35ετία της "επάρατης" στα χρόνια της "αλλαγής" 
ω

 Δέκα χρόνια χωρίς εκλογές είναι πολλά για ένα μεσογειακό λαό. Έτσι οι εκλογές του 1974 θυμίζουν ένα πανηγύρι με κακό τέλος. Ο κόσμος το γλεντάει γυρνώντας από συγκέντρωση σε συγκέντρωση, γεμίζοντας ακόμη και συγκεντρώσεις υποψηφίων βουλευτών. Μέχρι και ο γραφικός Μπάμπης Κωνσταντόπουλος καταφέρνει να κλείνει κάθε βράδυ την Πανεπιστημίου προσφέροντας χρυσές δουλειές στα τριγύρω μανάβικα. Ευεργέτης των οπωροπωλείων υπήρξε-να μην τον αδικήσουμε- και ο ακροδεξιός Π. Γαρουφαλιάς. Επικεφαλής της βασιλοχουντικής ΕΔΕ, μάζεψε κι αυτός τα ζαρζαβατικά του και μόλις 1% σε ψήφους.

Κάποιοι άλλοι, αντί για ώριμες ντομάτες, που τους πρέπουν, μαζεύουν ψήφους. Ένα θηριώδες 54% γίνεται η κολυμβήθρα του Σιλωάμ για τον Κωνσταντίνο Καραμανλή τον Α΄τον μεγαλοπρεπή (γνωστό στους νεότερους και σαν "θείο"). Αρνήθηκε να κυβερνήσει όπως τον συμβούλευαν οι "σύμμαχοι" για δύο χρόνια χωρίς εκλογές και αφού μετονόμασε την αμαρτωλή προδικτατορική Ε.Ρ.Ε  σε Ν.Δ, έπεισε πως μπορεί να εγγυηθεί το ομαλό πέρασμα από τη δικτατορία στη δημοκρατία. Ακόμη και ψηφοφόροι της αριστεράς θα στοιχηθούν σ' αυτό το εντυπωσιακό ποσοστό. "Ή Καραμανλής ή τανκς" δήλωνε μερικές μέρες πριν τις εκλογές ο Μ. Θεοδωράκης. Μία βδομάδα μετά, στην πρώτη πορεία για το Πολυτεχνείο (οι εκλογές έγιναν 17 Νοέμβρη στην πρώτη επέτειο της εξέγερσης), οι διαδηλωτές θα φωνάζουν σε όσους την παρακολουθούν: "λαέ ντροπή σου για την εκλογή σου". 
Προηγήθηκε στις 8 Δεκέμβρη δημοψήφισμα για το πολιτειακό που μ' ένα 70%, έβαλε οριστικό τέλος στη δυναστεία των Γκλύξμουργκ.

Το χώρο της προδικτατορικής Ένωσης Κέντρου, διεκδίκησαν δύο κόμματα. Το νεότευκτο ΠΑ.ΣΟ.Κ. και η επίγονος Ένωση Κέντρου-Νέες δυνάμεις με φανερές ρυτίδες. Αντίθετα το ΠΑΣΟΚ κάνει μεγάλες και ενθουσιώδεις συγκεντρώσεις που όμως μοιάζουν με μαθητικές ή φοιτητικές διαδηλώσεις. Ο ενθουσιασμός και η αισιοδοξία περισσεύουν αλλά επειδή οι περισσότεροι δεν έχουν ακόμη δικαίωμα ψήφου, η βασανιστική οικοδόμηση του σοσιαλισμού θα αργήσει μερικά χρόνια.  Το νεαρό τότε ΠΑ.ΣΟ.Κ θα αρκεστεί σ' ένα τιμητικό 13,5%κι έτσι το απίστευτο σύνθημα: "Στις 17 πεθαίνει η δεξιά, στις 18 σοσιαλισμό", θα μείνει υποθήκη για τα επόμενα χρόνια. Η Βάσω Παπανδρέου (νεαρή και παρά τω Προέδρω τότε) ισχυρίζεται πως έπεισε τον Ανδρέα να παραμείνει στη χώρα, παρά την απογοήτευσή του, για να μας "σώσει". Έτσι εξηγείται εκείνο το: μου χρωστάς - σ' ένα από τα πολλά δημόσια ξεκατινιάσματα που χαρακτηρίζουν όλους τους πρώην, αλλά εν προκειμένω βαφτίστηκαν πολιτική.

1974. Συγκέντρωση της "Ενωμένης Αριστεράς" στο Σύνταγμα 

Στην αριστερά έχουν αλλάξει πολλά. Το ΚΚΕ είναι νόμιμο αλλά διασπασμένο μετά την 12η ολομέλεια του 1968. Το σχήμα της Ενωμένης Αριστεράς που θα κατέβει στις εκλογές θα κρύψει για λίγο τις πληγές της διάσπασης. Μέσα στη γενική ευφορία κανείς μάλλον δεν αντιλαμβάνεται ότι εκτός από την επάρατη, πρέπει να ασχοληθούν και με αυτό το νεαρό κίνημα, που δανείζεται την συνθηματολογία τους...

Η ΝΔ θα πάρει 54% και 219 έδρες. Η ΕΚ-ΝΔ 21% και 60 έδρες, ποσοστό που θα την οδηγήσει σε ουσιαστική διάλυση. Το Πασοκ με 13,5% θα έχει 13 έδρες, ενώ το 9,5% θα δώσει στην Ενωμένη αριστερά 8 έδρες.

Το ενωτικό και εθνικό προφίλ του Κ. Καραμανλή του Α κρατάει λίγο. Στις εκλογές του 1977 η δεξιά επανέρχεται στο "φυσιολογικό" 42%, αλλά εκμεταλλευόμενη την πολυδιάσπαση των αντιπάλων και ένα καλπονοθευτικό εκλογικό νόμο-παλιά μου τέχνη κόσκινο-θα έχει πλειοψηφία 171 εδρών στη νέα βουλή. Ο Καραμανλής ο Α, κατά την προσφιλή του συνήθεια, ετοιμάζεται για μία νέα αναχώρηση. Όχι σαν Τριανταφυλλίδης προς Παρισίους αυτή τη φορά, αλλά ως εθνάρχης προς την προεδρία της Δημοκρατίας. Στόχος του είναι οι 180 βουλευτικοί ψήφοι που εξασφαλίζουν την προεδρική εκλογή. Θα τις βρει από την ακροδεξιά (7% πήρε η Εθνική παράταξη και έβγαλε 5 βουλευτές) και το Κέντρο, αφήνοντας τον Γεώργιο Ράλλη να πιει το αναπόφευκτο και πικρό ποτήρι της ήττας. 

Το ΠΑΣΟΚ στη δεύτερη εμφάνισή του καταφέρνει να γίνει αξιωματική αντιπολίτευση. Ηγεμονεύει πλέον στο χώρο της προδικτατορικής κεντροαριστεράς και με έναν Ανδρέα Παπανδρέου που ξέρει να λέει σε κάθε ακροατήριο αυτό που περιμένει να ακούσει, απλώνεται και στους άλλους πολιτικούς χώρους. Ο δρόμος για τον εκλογικό θρίαμβο του '81 έχει ανοίξει.

Στο χώρο της αριστεράς το ΚΚΕ εκμεταλλευόμενο κυρίως τα σύμβολα και το όνομά του, θα βάλει τις βάσεις της κυριαρχίας του στο χώρο με ένα 9,5% και 11 έδρες. Το ΚΚΕ εσωτερικού θα βυθιστεί με τη "συμμαχία των 5" που πήρε ένα φτωχό 2,7 και 2 μόλις έδρες. Τα κόμματα της αριστεράς θεωρούσαν το ΠΑΣΟΚ σύμμαχό τους και προνομιακό συνομιλητή και μιλούσαν ακόμη και για κυβερνητική συμμαχία κομμουνιστών σοσιαλιστών.

Η συνέχεια θα είναι διαφορετική. Στις εκλογές του 1981 το ΠΑΣΟΚ με ένα σαρωτικό 48%, που θα βασισθεί και στην εαμογενή αριστερά, θα εκλέξει 172 βουλευτές και θα σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Η δεξιά θα σημειώσει ένα από τα δύο ιστορικά χαμηλά της με 36% και 115 έδρες, ενώ το ΚΚΕ εσωτερικού θα μείνει εκτός βουλής. Μόνο το ΚΚΕ θα σωθεί από τον οδοστρωτήρα της "αλλαγής". Με στόχο την είσοδο στην δεύτερη κατανομή -17 %-που κατά τα λεγόμενά του θα υποχρέωνε το ΠΑΣΟΚ να κυβερνήσει μαζί του και να είναι συνεπές στις υποσχέσεις του, πετυχαίνει ιστορικό υψηλό με 11% και 13 έδρες.

Η εποχή του "Αντρέ", σύμφωνα με το γελοιογράφο Ιωάννου, ξεκινούσε με τους καλύτερους οιωνούς και με μότο την ιστορική ρήση του Γιώργου Κατσιφάρα: "Αν δεν υπήρχε ο Ανδρέας δεν θα μας ήξεραν ούτε οι θυρωροί μας". Τουλάχιστον απέδωσε τα του Καίσαρος τω Καίσαρι ο άνθρωπος...
  

ΥΓ Αν, για παράδειγμα το '77, ίσχυε η απλή αναλογική, η σύνθεση της Βουλής θα ήταν:Νέα Δημοκρατία 126(172), ΠΑΣΟΚ 76(93), ΕΔΗΚ 36(16), ΚΚΕ 28,(11) Εθνική Παράταξις 19(5), Συμμαχία 8(2),ενώ θα έβγαζαν βουλευτές και οι: Κόμμα Νεοφιλελευθέρων (ο ...επίτιμος) 3, ΕΚΚΕ 1, Λαϊκή Δημοκρατική Ενότητα 1, Ανεξάρτητοι-Μεμονωμένοι 2.

σχετικοί σύνδεσμοι:

• αποτελέσματα Δημοψηφίσματος 1974
• αποτελέσματα εκλογών 1974
• αποτελέσματα εκλογών 1977
• αποτελέσματα εκλογών 1981 
• αποτελέσματα βουλευτικών εκλογών από το 1974 μέχρι σήμερα  
• Γραφικοί πολιτευτές του χτες και του σήμερα
• "Οι εκλογές μαντινάδα", στίχοι

Για soundtrack, Νιόνιος: "Οι εκλογές μαντινάδα" από τη "Ρεζέρβα" του:

"Τα όνειρά σου μην τα λες γιατί μια μέρα κρύα

μπορεί και οι φροϊδιστές να 'ρθούν στην εξουσία.

Δέκα λογιώ οι παλικαριές οι εννιά να δραπετεύεις

και οι αγάπες δυο λογιώ στη μια καλογερεύεις...."

όλοι οι στίχοι εδώ