Δευτέρα 14 Δεκεμβρίου 2009

τη σκοτεινή σου μελετάμε πείνα καχύποπτοι, ανύποπτοι και ύποπτοι

" μνήμη Νίκου Πουλαντζά"...

Ο Νίκος Πουλαντζάς σε διαδήλωση κατά της δικτατορίας στο Παρίσι το '68. Ο διοπτροφόρος στο κέντρο είναι ο Πάγκαλος. (γραμματέας της Κ.Ο. του ΚΚΕ στο Παρίσι ήταν τότε για να μην ξεχνιόμαστε) [Φωτ. αρχείο Χ. Αλεξόπουλου]

Φέτος συμπληρώθηκαν τριάντα χρόνια από το θάνατο του Νίκου Πουλαντζά.
Προσωπικά δεν είχα μεγάλη ιδεολογική συγγένεια μαζί του. Διαφωνούσα και διαφωνώ με τη βασική του θέση πως το κράτος δεν είναι η εξουσία μιας κοινωνικής τάξης πάνω στις άλλες (όπως πιστεύουν και οι περισσότεροι Μαρξιστές) αλλά ένα ευμετάβλητο μέσο διαχείρισης των ταξικών συγκρούσεων. (Με τον κίνδυνο πάντα να μην τον έχω αντιληφθεί σωστά).
Τι σημασία έχει όμως πλέον;
Τα χρόνια που πέρασαν τόνισαν το μέγεθός  του και την ποιότητα της συγγραφικής του δουλειάς. Ήταν ένας επίκαιρος πάντα στοχαστής και θεωρητικός που έβαζε τις σκέψεις του στη βάσανο της καθημερινής πολιτικής δράσης. Αυτό για μένα ήταν και το κύριο χαρακτηριστικό του.
Αν και μαζί με τον Λουί Αλτουσέρ αποτελούσαν την προμετωπίδα του ρεύματος που καλώς ή κακώς ονομάστηκε "Ευρωκομμουνισμός", ποτέ δεν κατέφυγε στην ασφάλεια των γενικών θεωρητικών επεξεργασιών. Μιλούσε πάντα συγκεκριμένα και για το δια ταύτα με ένα μοναδικό τρόπο, αυτοπροσδιοριζόμενος  επίμονα σαν Λενινιστής παρά τις "αιρετικές" του θέσεις για το κράτος.Το σύγχρονο δυτικό κράτος ήταν το αγαπημένο του θέμα.
Το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς διοργανώνει και φέτος μία διάλεξη στη μνήμη του με θέμα : "Επιτελεστική πολιτική και κριτική της κρατικής βίας" και ομιλήτρια την Τζούντιθ Μπάτλερ (Καθηγήτρια Maxine Elliot στα Τμήματα Ρητορικής και Συγκριτικής Λογοτεχνίας στο Μπέρκλεϊ) την Τετάρτη στις 6.30 στο Ινστιτούτο GOETHE (Ομήρου 14-16)
Στον ίδιο χώρο  Παρασκευή και Σάββατο οργανώνει συνέδριο με θέμα: "Ο Πουλαντζάς σήμερα" Ατυχή βρίσκω την έμπνευση του τίτλου, να μεταφέρει δηλαδή στο σήμερα μια σκέψη που καταξιώθηκε επειδή κατάφερνε να δίνει συγκεκριμένες απαντήσεις στα προβλήματα της εποχής της-αλλά όπως φαίνεται και στο πρόγραμμα όπου οδηγεί το προηγούμενο link, δείχνει ενδιαφέρον και βάζει σημαντικά θέματα για συζήτηση.

Το Σάββατο στο συνέδριο ο Θάνος Μικρούτσικος θα παίξει στο πιάνο "το κακόηθες μελάνωμα" σε ποίηση Άλκη Αλκαίου, που έγραψε λίγο μετά το θάνατο του Ν. Πουλαντζά και κυκλοφόρησε το 1982 στο δίσκο "Εμπάργκο". 
Δίπλα στον τίτλο του τραγουδιού διαβάζουμε: "μνήμη Νίκου Πουλαντζά"...
Ο ίδιος λέει στα μουσικά προάστια για το θέμα:
"...Εκείνη την περίοδο ήμουν ιδιαίτερα στεναχωρημένος από τον θάνατο του Πουλαντζά, με είχε σοκάρει. Εξοργίστηκα όταν διάβασα στον Ριζοσπάστη δύο φράσεις μόνο, σε μια μέσα σελίδα, λίγο πάνω λίγο κάτω από την είδηση ότι είχε ακριβύνει το ζαμπόν και το κεφαλοτύρι, ότι «χθες αυτοκτόνησε στο Παρίσι ο Νίκος Πουλαντζάς» ή κάτι τέτοιο. Αυτή ήταν, σε μόλις δύο γραμμές, η αναγγελία του θανάτου ενός μεγάλου διανοητή, ενός από τους μεγαλύτερους διανοητές του μαρξισμού στον κόσμο. Αμέσως, ως μέλος του ΚΚΕ, έκρινα σκόπιμο και του αφιέρωσα το «Κακόηθες Μελάνωμα». Αυτό θεωρήθηκε αδιανόητο. Ήταν όμως μια πράξη συνειδητή, αποτέλεσμα της φοβερής εκτίμησης που έτρεφα για τον Νίκο Πουλαντζά αλλά και της αδυναμίας μου να παρακολουθήσω αυτή την αντίληψη που κυριαρχούσε στην Αριστερά και ιδιαίτερα στο ΚΚΕ. Την αφιέρωση στον Πουλαντζά την ανακοίνωσα, σε συμφωνία με τον Άλκη Αλκαίο, στις τέσσερις συναυλίες που έδωσα το 1980 στο Φεστιβάλ Αθηνών.Έχουν περάσει σχεδόν τριάντα χρόνια. Το «Κακόηθες Μελάνωμα» είναι ένα τραγούδι που αρκετοί το θυμούνται ακόμα και σήμερα. Και αυτό έχει σημασία, γιατί ποτέ δε λειτούργησε ως τραγούδι-σουξέ. Στο δίσκο μου «Αραπιά για λίγο πάψε να χτυπάς με το σπαθί» υπάρχει μια εκτέλεση του τραγουδιού ηχογραφημένη ζωντανά από την Πάτρα, με μια εισαγωγή 13 λεπτών. Την ονόμασα «Κι αυτό κακόηθες παιδιά;»”.
Στίχοι: Άλκης Αλκαίος
Μουσική: Θάνος Μικρούτσικος
Πρώτη εκτέλεση: Θάνος Μικρούτσικος

Σε παίρνει για ταξίδι μια σειρήνα
και μια πικρία μας ματώνει ανείπωτη.
Tη σκοτεινή σου μελετάμε πείνα
καχύποπτοι, ανύποπτοι και ύποπτοι.

Στην Πέργαμο και στη Μπαστιά,
δίδυμα πάνε φορτηγά
κι ένα ιπτάμενο δελφίνι
στον Πόρο και στη Σαντορίνη.
Τα ναύλα μου πώς ν' αγοράσω
τώρα που απόμεινα στον άσσο.

Στο μέτωπο τριγύρω στις ραβδώσεις
μια μύγα παίζει ως κορασίδα άπορη.
Οι φίλοι σ' επισκέπτονται με δόσεις
παράφοροι, ανυπόφοροι κι αδιάφοροι.

Στην Πέργαμο και στη Μπαστιά,
δίδυμα πάνε φορτηγά
κι ένα ιπτάμενο δελφίνι
στον Πόρο και στη Σαντορίνη.
Απόψε πρέπει να προφτάσω
γιατί αύριο θε να σε χάσω.

Ιωνικές κολώνες σε μαγκώνουν
και σου χαρίζουν τιμωρία άδικη.
Σ' αυτή την άσπρη πρέσσα δε γλιτώνουν
διάδικοι, υπόδικοι, κατάδικοι.

Στην Πέργαμο και στη Μπαστιά
δίδυμα πάνε φορτηγά
κι ένα ιπτάμενο δελφίνι
στον Πόρο και στη Σαντορίνη.
Τα ναύλα μου δε θα αγοράσω
γιατί απόμεινα στον άσσο.

Μέχρι να αρχίσεις, μέχρι να τελειώσεις
το πρόσωπό τους αποστρέψανε άφωνοι
οι φίλοι και γελούν στις συγκεντρώσεις
μεγάφωνοι, μικρόφωνοι, παράφωνοι.

Στην Πέργαμο και στη Μπαστιά
δίδυμα φτάνουν φορτηγά
κι ένα ιπτάμενο δελφίνι
στον Πόρο και στη Σαντορίνη.
Κι εγώ απόψε θα σε χάσω
και αύριο θα σε ξεχάσω.


Νίκος Πουλαντζάς: Ο γνωστός-άγνωστος μαρξιστής, Ο ιός-Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 17.10.1999.

5 σχόλια:

  1. Αυτό που είναι αυτονόητο, καταντήσαμε να το υμνούμε σαν πολιτικό πολιτισμό. Μιλάω για την αναγνώριση του ιδεολογικού αντιπάλου μετά θάνατο ειδικά.
    Έτσι είμαστε οι Έλληνες.
    Ακόμη και έτσι όμως αξίζει ένα ακόμη μπράβο στο Θάνο Μικρούτσικο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Είναι αστείο... Σήμερα το πρωί αναγκάστηκα να ψάξω κάποιες σημειώσεις μου από τα φοιτητικά μου χρόνια ώστε να απαντήσω σ' ένα σχόλιο αναγνώστη... Εκεί μέσα σε αυτές τις σημειώσεις (ξανά)βρήκα τον Πουλατζά...

    Δεν μπορείς να φανταστείς τον θυμό που νιώθω φέρνοντας στην μνήμη μου μικρούς διαφωτιστές να "πιάνουν" στο στόμα τους τον Πουλατζά και να καταφέρονται εναντίον του σαν να βλέπουν μπροστά τους τον εχθρό του κινήματος...

    Αλλά τι σημασία έχει ;;; Αυτοί οι διαφωτιστές συρρίκνωσαν το κίνημα ενώ τα έργα του Πουλατζά έμειναν εκεί για να μας θυμίζουν τα λάθη τους.

    Την καλημέρα μου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Καλησπέρα και πάλι...
    Αυτή τι φορά δεν με αιφνιδίασες καλώδιε.
    Ούτε άσχετη αισθάνθηκα.
    Είχα κατεβάσει και το εμπάργκο. Δεν ξέρω αν συμφωνείς, νομίζω δεν είναι τροπάρια για φονιάδες. Απλώς συγγενικό όπως έγραψα στο προηγούμενο σχόλιο.
    Με τον Πουλαντζά είμαι άσχετη αλλά πρόκειται για μορφή ασχετοσύνης με την οποία είμαι εξοικειωμένη.
    Άννα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ο Run Boy Run κατά την ταπεινή γνώμη μου έχει δίκιο. Να συμπληρώσω μόνο ότι ο νεκρός γενικά Έλληνας αγαπιέται και από τους αντιπάλους γιατί παίζουν μπάλα χωρίς αντίπαλο πια.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Σύμφωνοι φίλοι μου!
    Να βρούμε ευκαιρία να πούμε περισσότερα κάποια στιγμή για τον Νίκο Πουλαντζά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή