Θεσσαλονίκη, Ιούνιος '78. Ο σεισμός.

πέρασαν κιόλας 33 χρόνια, ρε...

Αλλά μου φαίνεται σαν πρόπερσι. 33 μετρημένα είναι όμως τα άτιμα, το άκουσα πρωί-πρωί. 

Όμορφα ήταν τότε το μακρινό '78, για όσους δεν το 'χουν ζήσει. Εγώ ήμουν ένας ευτυχής πρωτοετής φοιτητής σε μία "συμπρωτεύουσα" που χόρευε με τα ρίχτερ. Από το Μάιο ξεκίνησαν όλα με μία ισχυρή δόνηση που ο -από τότε- έγκυρος καθηγητής κ. Παπαζάχος χαρακτήρισε κύριο σεισμό.

Δηλαδή όσοι ακολούθησαν ήταν απλοί "μετασεισμοί" κατά τον καθηγητή. Μετασεισμοί, όμως, που πύκνωναν αντί να μειωθούν και δεν άφηναν την πόλη να ησυχάσει και να κοιμηθεί. Εγώ σαν μέλος μιας εύθυμης φοιτητοπαρέας, ήμουν με τον καθηγητή και όχι με τους ανήσυχους. Αντιμετωπίζαμε τους "μετασεισμούς" με ψυχραιμία. Είχαμε προμηθευτεί τα απαραίτητα, τουτέστιν σφυρίχτρα στο λαιμό και ομοιόμορφα σακίδια με φακό, ξηρά τροφή και νερό. Τα χρειαζούμενα μέχρι να μας βγάλουν τα σωστικά συνεργεία, λέγαμε και παίζαμε.

Βέβαια κάναμε και μερικές ασκήσεις ετοιμότητας, σε ακατάλληλες ομολογώ ώρες, σφυρίζοντας στους δρόμους και προειδοποιώντας για νέο σεισμό. H ποιότητα της κρασοκατάνυξης πού και πού πρόσθετε εμπνεύσεις. Εντολές για εκκένωση της πόλης, από τη Νομαρχία ή το Υπουργείο ανάλογα με τη σοβαρότητα της άσκησης, ας πούμε. Όχι δεν χρησιμοποιήσαμε ποτέ "ντουντούκα" όπως ισχυρίζεται μετά από χρόνια κάποιος κακόβουλος. Θα συμφωνήσω μαζί του ότι μία εύθυμη τσογλανοπαρέα ήμασταν, βαθιά πολιτικοποιημένη βεβαίως βεβαίως, αλλά όχι και ντουντούκα για χαβαλέ. 

Η "ντουντούκα" έπαιζε ένα πιο σοβαρό ρόλο στη ζωή μας.

Όλοι όσοι πέρασαν, περνάνε ή θα περάσουν αυτή την ηλικία έχουν το δικαίωμά τους στην τσογλανιά, νομίζω.

Ο χαβαλές μας κόπηκε απότομα το βράδυ της 20ης Ιουνίου.

Το Αυστρία-Γερμανία, που έδειχνε η τηλεόραση την ίδια ώρα (για το Μουντιάλ της Αργεντινής) το είχαμε προεξοφλήσει "σούπα ματς", και το αγνοήσαμε. Άλλωστε την ίδια εποχή περισσότερο πλακωνόμαστε για το αν την Αργεντινή κυβερνούν δικτάτορες ή "κεντρώοι", κατά Ριζοσπάστη, παρά για το Μουντιάλ της.

Ε ρε γλέντια και αυτά! Για όσους τα θυμούνται ακόμη..

Είχαμε και την παρθενική μας εξεταστική περίοδο και προετοιμαζόμασταν με επιμέλεια σε ένα ουζερί στα πέριξ του Λευκού Πύργου. Εκεί μας βρήκε ευτυχισμένους και με τις σφυρίχτρες πάντα στο λαιμό ο "μετασεισμός" των 6,5 ρίχτερ. Δέκα ατέλειωτα δευτερόλεπτα με ήχους που δεν θα ξεχάσω ποτέ. Ήχους από μια πόλη που έτριζε και κατέρρεε, ανάμεικτους με λογής λογής επιφωνήματα. Στα πόδια μας σπασμένα ποτήρια και καραφάκια και ψηλά μία πυκνή καφέ σκόνη από το κέντρο της πόλης. Τα χειρότερα ήρθαν μόλις τα δευτερόλεπτα του σεισμού τελείωσαν.


Προχωρώντας προς το κέντρο βλέπαμε τη ζημιά, αλλά παραμέναμε ψύχραιμοι. Το χρέος που αφήσαμε στο ουζερί κουβεντιάζαμε. Μέχρι που φτάσαμε στα ερείπια της Ιπποδρομίου και τα ξεχάσαμε όλα. Όπως φαίνεται και στην πάνω  φωτογραφία, τις πρώτες ώρες το επίσημο κράτος απουσίασε. Περαστικοί περπατούσαν στα χαλάσματα και προσπαθούσαν να ακούσουν και να βγάλουν με τα χέρια και αξίνες τους επιζώντες! 29 οι νεκροί μόνο εκεί. Συνολικά 50, εκατοντάδες οι τραυματίες και μια πόλη φάντασμα που πρακτικά έζησε στην ύπαιθρο μέχρι τις πρώτες φθινοπωρινές ψύχρες.

Τα ερείπια της Ιπποδρομίου προς το μέρος της παραλίας. Αυτή , περίπου, ήταν η εικόνα που είδαμε στο σκοτάδι. Ο δρόμος πρέπει να είναι η Θεοχάρους

Τις επόμενες μέρες γνωρίζαμε και μαθαίναμε..

Ακούσαμε ότι υπάρχει και αναπτύσσεται ένα σχέδιο "Ξενοκράτης". Δεν είχα την τιμή να συναντηθώ μαζί του. Μετά για τα κόκκινα, κίτρινα και πράσινα σηματάκια. Ότι τα δύο τελευταία είχαν και τιμή, όπως και οι δωρεάν σκηνές. Γνωρίσαμε το νέο και φέρελπι μηχανικό-πολυιδιοκτήτη Σ. Κούβελα να διαφημίζει στους καταυλισμούς των αστέγων τις κατασκευές του που άντεξαν. Μάθαμε για την Ουψάλα όπου τα ήξεραν όλα και δεν είπαν τίποτε. Όλα αυτά τα τερατάκια που κυκλοφορούν από στόμα σε στόμα, εθιμικά σχεδόν, μετά την καταστροφή. Τα πουλιά και τα σκυλιά που προειδοποιούν, η πανσέληνος ύποπτη και αυτή παρά την ομορφιά της.

Κορυφαία η γιαγιά που πήγε με taxi από το Βαρδάρη στην Ιπποδρομίου το βράδυ του σεισμού και αφού προειδοποίησε για μεγάλο κακό, ξέχασε μία βαλίτσα με κόκαλα και αίμα. Ο θρύλος των ημερών αυτή η γιαγιά! Άκουσα τόσες φορές για αυτή που σαν να σχημάτισα την μορφή της. Ένας ταξιτζής, λέει, την πήγε πριν λίγο Τριανδρία και Τούμπα. Πήγε και Ντεπώ. Όργωσε τη πόλη η χάρη της, όμως ευτυχώς το μεγάλο κακό έμεινε μόνο Ιπποδρομίου. Έτσι είναι. Όπου η επιστήμη δεν έχει ακόμη ολοκληρωμένες απαντήσεις ή ακόμη χειρότερα αυτοαναιρείται, κομπογιαννίτες και προλήψεις στήνουν χορό. Δεν ήταν το '78 η πρώτη ούτε η τελευταία φορά .

Σεισμολόγοι και άλλοι ειδικοί θα πουν τα επόμενα χρόνια ότι έμαθαν και αυτοί πολλά από αυτό το σεισμό, τον πρώτο τέτοιου μεγέθους σε πυκνοκατοικημένη μεγάλη πόλη της χώρας μας. Τον θεώρησαν καταλύτη αλλαγών σε σχεδιασμούς, νομοθεσία κλπ.

Στη θέση της πολυκατοικίας που κατέρρευσε στην Ιπποδρομίου, σήμερα, κτίριο του Δήμου. Λίγες νέες οικοδομές και όλα τα άλλα ίδια. Φυσικά και ο θρυλικός "Νίκος"

Εμείς καταλάβαμε ότι δεν είναι τα πάντα για χαβαλέ.

Όμως εξακουλουθώ, παραδόξως, να μη φοβάμαι στη διάρκεια του σεισμού. Με τρομάζει το μετά και αρνούμαι να ακούσω ειδήσεις. Η μνήμη μου γυρνάει στα χαλάσματα της Ιπποδρομίου και τα λευκά ματωμένα σεντόνια στο νεκροτομείο της Ιατρικής. Κράτησα απ' όλα αυτά το ότι πρέπει να μάθουμε να ζούμε και μ' έναν ακόμη άγνωστο όπως λένε: τον Εγκέλαδο- και το παλεύω...

Το ασμάτιο που ακολουθεί είναι αφιερωμένο στην εύθυμη φοιτητό ή "τσογλανό" παρέα της Σαλονίκης. Όπου και να είστε κωλόπαιδα, σε καναπέδες, σε πλατείες, σε επαγγελματικά "meeting", ή διευθυντικές πολυθρόνες, να είστε καλά και να θυμάστε!

Γενικώς και τα πάντα....