καρναβάλι και τριώδιο.

η ένα ακόμη κομμάτι από το "ντέρμπι" χριστιανών - παγανιστών

Αυτό κι αν είναι ντέρμπι αιωνίων. Με ιστορία δύο χιλιετιών και κάτι ψιλά, έχει τα πάντα . Από ιστορίες ευτράπελες μέχρι τραγικές.
Σήμερα βέβαια η σύγχρονη καταναλωτική κοινωνία που "για τα λεφτά τα κάνει όλα" τους ταίριαξε και αυτούς .Έτσι εις ανάμνησιν του αειθαλούς δέντρου που κεντροευρωπαίοι παγανιστές λάτρευαν σαν θεό επειδή διατηρούσε τα φύλλα του στη βαρυχειμωνιά, στολίζουμε χριστουγεννιάτικο δέντρο. Με παγανιστικές διαθέσεις συνήθως. Όμως την κορφή του κοσμεί το άστρο της Βηθλεέμ και στη βάση του τοποθετούμε φάτνη.
Κάπως έτσι στις μέρες μας συνυπάρχουν αρμονικά και σε μία ωραία ατμόσφαιρα παγανιστικό καρναβάλι και χριστιανική αποκριά. Απόμειναν μονάχα κάποιοι γραφικοί παπάδες σε ενορίες να μας θυμίζουν ότι οι μασκαράδες αμαρτάνουν φλερτάροντας με μία θέση στην κόλαση. Ναι, με το φλερτ θυμήθηκα τον καθολικό άγιο των ημερών, τον Βαλεντίνο καλέ, που εσχάτως τον γιορτάζουμε την ίδια περίοδο. Συνωστισμός !
Προηγήθηκαν φυσικά οι παγανιστές. Αν ξεκινήσουμε από τη χώρα που ζούμε, θα βρούμε τις πομπές των Ελευσινίων μυστηρίων και τα Διονύσια. Υπάρχουν αναφορές για μεταμφιέσεις σε Μεσοποταμία ( η δούλα ντύνεται κυρά κι ο υπηρέτης αφέντης ) και αλλού. Δύσκολες εποχές, με γραπτές πηγές λιγοστές και επεξεργασμένες από μεταγενέστερους. Ας κρατήσουμε όμως τις χρονικές συντεταγμένες αυτών των γιορτών. Άνοιξη! Γιορτές της γης και της χαράς.
Εμφανίζονται λοιπόν κάποτε και κυριαρχούν οι Χριστιανοί. Κατά τη προσφιλή τους συνήθεια να βάζουν τις γιορτές τους πάνω σε αυτές των "εθνικών", τοποθετούν κάπου εκεί το Τριώδιο. Δηλαδή τρεις βδομάδες πριν από την μεγάλη Σαρακοστή, η οποία αρχίζει από την Καθαρά Δευτέρα έως την Κυριακή των Βαΐων. Άρα συνδεδεμένο με το Πάσχα , που με την σειρά του παίρνει ημερομηνία από την πρώτη πανσέληνο της άνοιξης.
Το Τριώδιο πήρε γρήγορα τον κωδικό απόκριες . Οι μεταμφιέσεις και τα γλέντια συνεχίζονταν και γίνονταν σαν τα τελευταία ξεφαντώματα πριν την μεγάλη νηστεία που έρχονταν ( ευέλικτη ομάδα και οι παγανιστές).
Έτσι το "ντέρπι" παίρνει φωτιά. Διασώζονται πύρινοι λόγοι του Χρυσόστομου κατά του "ειδωλολατρικού" εθίμου όπως και γραφές ότι οι "μασκαράδες" στο Βυζάντιο το είχαν παρακάνει.
Ντύνονταν δηλαδή με τα ρούχα του άλλου φύλου, κορόιδευαν τους άρχοντες, σουλατσάραν στους δρόμους κογιονάροντας τους περαστικούς και άλλα ωραία, όπως μαθαίνουμε. Κάπως έτσι όμως κλονίζονται και οι ισχυρότερες αυτοκρατορίες. Η εκκλησία με μία σώφρονα απόφαση θα πάρει την κατάσταση στα χέρια της βάζοντας τις βάσεις για τη χιλιετή σχεδόν μακροημέρευση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας.
Το 691 μ.Χ λοιπόν, η Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδος επιχειρεί να βάλει τάξη σ' αυτό το χάος. Απαγορεύει την αμφίεση με ρούχα του άλλου φύλου, τις μάσκες και απειλεί με αφορισμούς. Ματαίως γιατί το πανηγύρι ατονεί για λίγο, η μαρμάγκα έφαγε λίγο μετά το Βυζάντιο, αλλά οι μασκαράδες φτάσανε μέχρι τις μέρες μας και όχι μόνο. Χρησιμοποιούμε την χριστιανική έκφραση "ανοίγει το τριώδιο" εννοώντας ότι αρχίζουν τα μασκαρέματα. Τοοοοόσο καλά...
Το αιώνιο ντέρμπι έχει χάσει πιά το χρώμα του. Όμως είναι γεμάτο από ομορφιές του παρελθόντος, όπως όλα τα ντέρμπι. Θα επανέλθω λοιπόν, με αφορμή το Πάσχα ίσως.
Και για την ανατρεπτική δύναμη του παγανισμού πρέπει. Δεν πρέπει ;