ξένος στη χώρα του ή "εσωτερικός εχθρός" (όπως Ασίζ Νεσίν, ας πούμε)

σώπα, μη μιλάς!-έγραψε. Ο ίδιος όμως δε σώπασε ποτέ.

Έλεγα στην προηγούμενη ανάρτηση πως οι "ελληναράδες" (και όλοι οι -άδες διεθνώς βέβαια) δεν χρειάζεται να περιμένουν τους "ξένους" για να ανακαλύψουν εχθρούς. Ο εχθρός μπορεί θαυμάσια να ανακαλυφθεί δίπλα τους, να είναι   "εσωτερικός" δηλαδή . Η αντιμετώπιση είναι αυτή που ταιριάζει σε κάθε εχθρό, και καθεστώτα και -αδες δεν χαρίζονται ούτε σε ανθρώπους που το έργο τους φεύγει από τα όρια της χώρας τους διαφημίζοντας και αυτή μαζί με τ΄όνομά τους. Με κάποιους τέτοιους διάσημους "εσωτερικούς εχθρούς" θέλω να ασχοληθώ, τιμώντας και όλους εκείνους που η περιπέτειά τους έμεινε στη γνώση συγγενών και φίλων μονάχα.

"Εσωτερικός εχθρός"! Έκφραση μότο για το ελληνικό μετεμφυλιακό κράτος. Παρόλο λοιπόν που υπήρξαν, υπάρχουν (και θα υπάρχουν όπως φαίνεται και στο μέλλον) πολλοί συμπατριώτες μας που έζησαν, ή ζούνε, σαν ξένοι μέσα στη χώρα τους, θα ξεκινήσω τη σχετική ετικέτα με ένα πολίτη της γείτονος. Τον Τούρκο, ή καλύτερα πολίτη του κόσμου, Ασίζ Νεσίν.

Θα μπορούσε θαυμάσια να σωπάσει και να απολαμβάνει τα κέρδη από το έργο του, όμως με αυτά προτίμησε να ιδρύσει και να χρηματοδοτήσει ένα ίδρυμα για ορφανά ( ό ίδιος είχε μεγαλώσει σε ορφανοτροφείο) και  σώπασε μόνο μετά το θάνατό του.  

Από το ορφανοτροφείο στη σχολή Ευελπίδων και ανθυπολοχαγός πεζικού, αποτάχθηκε και άνοιξε ένα μαγαζάκι για τα προς το ζην. Όμως  από τα χρόνια του στρατού είχε βρει κιόλας το δρόμο του γράφοντας και αυτό έκανε σε όλη του τη ζωή. Δημοσιογράφος-συγγραφέας-ποιητής (πάνω από 100 βιβλία συνολικά) και εσωτερικός εχθρός. Ας θυμηθούμε λοιπόν... 

Το 1981, όταν την Τουρκία κυβερνούσε η χούντα του Εβρέν, με δική του πρωτοβουλία γράφτηκε και δημοσιεύτηκε η "επιστολή διανοουμένων", ένα ισχυρό χτύπημα για το καθεστώς. Η επιστολή και οι δίκες  και καταδίκες  που ακολούθησαν αποδόμησαν την διεθνή εικόνα της χούντας. 

Μετά από δέκα χρόνια περίπου, άρχισε να μεταφράζει τους "σατανικούς στίχους" του επικηρυγμένου και καταδικασμένου σε θάνατο από τους θρησκευτικούς ηγέτες του Ιράν για το βιβλίο αυτό Σαλμάν Ρούσντι. Έτσι  επικηρύχτηκε και ο ίδιος από ένα συμπατριώτη του επιχειρηματία για 100.000 δολάρια. Φανατικοί "κεφαλοκυνηγοί" συγκεντρώθηκαν τον Ιούλιο του 1993 έξω από το ξενοδοχείο όπου παρακολουθούσε  εκδήλωση των Αλεβιτών στην πόλη Σιβάς και το πυρπόλησαν. Πάνω από τριάντα άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και πολλοί άλλοι σώθηκαν με εγκαύματα.. Η τότε πρωθυπουργός Τανσού Τσιλέρ με μία απίστευτη δήλωση κατηγόρησε  τον ίδιο τον Νεσίν, επειδή είχε προκαλέσει το λαό! Το ανατολικής προέλευσης γνωμικό: "πάντα φταίει ο ξαπλωμένος", έχει και στη χώρα μας πολλούς οπαδούς.

Οι λογαριασμοί του με τις κυβερνήσεις της πατρίδας του άνοιξαν από το 1955. Τότε μαζί με άλλους αριστερούς κατηγορήθηκε από την κυβέρνηση Μεντερές (που οργάνωσε τους διωγμούς των Ελλήνων της "Πόλης") σαν υποκινητής των "Σεπτεμβριανών"! Έγραψε μάλιστα και το βιβλίο "Κρεμάστε τους σαν τα τσαμπιά" .Φυσικά η κατηγορία δεν μπόρεσε να σταθεί, αλλά ο Νεσίν ήταν πλέον ξένος στη χώρα του...

σώπα, μη μιλάς! (Ασίζ Νεσίν 1915-1995)

Σώπα, μη μιλάς , είναι ντροπή
κόψ' τη φωνή σου
σώπασε επιτέλους
κι αν ο λόγος είναι αργυρός
η σιωπή είναι χρυσός.

Τα πρώτα λόγια που άκουσα από παιδί
έκλαιγα,γέλαγα,έπαιζα μου λέγανε:
"σώπα".

Στο σχολείο μου κρύψαν την αλήθεια τη μισή,
μου λέγανε :"εσένα τι σε νοιάζει ; Σώπα!"

Με φιλούσε το πρώτο κορίτσι που ερωτεύτηκα και μου λέγανε:
"κοίτα μην πεις τίποτα, σσσσ....σώπα!"

Κόψε τη φωνή σου και μη μιλάς, σώπαινε.
Και αυτό βάσταξε μέχρι τα εικοσί μου χρόνια.

Ο λόγος του μεγάλου
η σιωπή του μικρού.

Έβλεπα αίματα στο πεζοδρόμιο,
"Τι σε νοιάζει εσένα;", μου λέγανε,
"θα βρείς το μπελά σου, σώπα".

Αργότερα φωνάζανε οι προϊστάμενοι
"Μη χώνεις τη μύτη σου παντού,
κάνε πως δεν καταλαβαίνεις ,σώπα"

Παντρεύτηκα , έκανα παιδιά ,
η γυναίκα μου ήταν τίμια κι εργατική και
ήξερε να σωπαίνει.
Είχε μάνα συνετή , που της έλεγε "Σώπα".

Σε χρόνια δίσεκτα οι γονείς, οι γείτονες με συμβουλεύανε :
"Μην ανακατεύεσαι, κάνε πως δεν είδες τίποτα. Σώπα"
Μπορεί να μην είχαμε με δ'αύτους γνωριμίες ζηλευτές,
με τους γείτονες, μας ένωνε , όμως, το Σώπα.

Σώπα ο ένας,σώπα ο άλλος σώπα οι επάνω, σώπα η κάτω,
σώπα όλη η πολυκατοικία και όλο το τετράγωνο.
Σώπα οι δρόμοι οι κάθετοι και οι δρόμοι οι παράλληλοι.
Κατάπιαμε τη γλώσσά μας.
Στόμα έχουμε και μιλιά δεν έχουμε.
Φτιάξαμε το σύλλογο του "Σώπα".
και μαζευτηκαμε πολλοι
μία πολιτεία ολόκληρη, μια δύναμη μεγάλη ,αλλά μουγκή!

Πετύχαμε πολλά,φτάσαμε ψηλά, μας δώσανε παράσημα,
τα πάντα κι όλα πολύ.
  Εύκολα, μόνο με το Σώπα.
Μεγάλη τέχνη αυτό το "Σώπα".

Μάθε το στη γυναίκα σου,στο παιδί σου,στην πεθερά σου
κι όταν νιώσεις ανάγκη να μιλήσεις ξερίζωσε τη γλώσσά σου
και κάν'την να σωπάσει.
Κόψ'την σύρριζα.
Πέτα την στα σκυλιά.
Το μόνο άχρηστο όργανο από τη στιγμή που δεν το μεταχειρίζεσαι σωστά.

Δεν θα έχεις έτσι εφιάλτες , τύψεις κι αμφιβολίες.
Δε θα ντρέπεσαι τα παιδιά σου και θα γλιτώσεις απο το βραχνά να μιλάς ,
χωρίς να μιλάς να λές "έχετε δίκιο,είμαι σαν κι εσάς"
Αχ! Πόσο θα 'θελα να μιλήσω ο κερατάς.

και δεν θα μιλάς ,
θα γίνεις φαφλατάς ,
θα σαλιαρίζεις αντί να μιλάς .

Κόψε τη γλώσσά σου, κόψ'την αμέσως.
Δεν έχεις περιθώρια.
Γίνε μουγκός.
Αφού δε θα μιλήσεις , καλύτερα να το τολμησεις Κόψε τη γλώσσα σου.

Για να είσαι τουλάχιστον σωστός στα σχέδια και στα όνειρά μου
ανάμεσα σε λυγμούς και σε παροξυσμούς κρατώ τη γλώσσά μου,
γιατί νομίζω πως θα'ρθει η στιγμή που δεν θα αντέξω
και θα ξεσπάσω και δεν θα φοβηθώ και θα ελπίζω
και κάθε στιγμή το λαρύγγι μου θα γεμίζω με ένα φθόγγο ,
με έναν ψίθυρο, με ένα τραύλισμα, με μια κραυγή που θα μου λέει:
ΜΙΛΑ!.... 

ο πίνακας  επίσης τουρκικής προέλευσης, είναι του Sevgi Cekic